De kaatser Appie Veldkamp

Broer van Hielke, Appie Veldkamp 1929-2018

Gepubliceerd op 28 juli 2018

tekst: Rynk BosmaFoto: Winnaars Bond 1952 voor Leeuwarden: v.l.n.r.: Frans Helfrich, Jan Rodenhuis en Appie Veldkamp

Met het overlijden van de op 5 maart 1929 geboren Albert (Appie) Veldkamp verdween op donderdag 19 juli één van de laatste vijftigers van het toneel dat leven heet. De naam ‘Vijftigers’ wordt doorgaans gebruikt als verzamelnaam van een groep naoorlogse dichters, maar slaat in dit geval op kaatsers die actief waren in die jaren.

De in Huizum geboren Veldkamp was zo’n kaatser en met zijn overlijden verdwijnt er weer een stukje kaatsgeschiedenis. Zestig jaar geleden won hij voor de tweede maal de PC en in de finale versloeg hij een heroïsch kaatsende Jan Sijtsma die een jaar eerder nog koning was geweest. ‘De koning is dood, leve de koning’, zo schreef deLeeuwarder Courantin 1958 met een knipoog over die strijd van de ‘Riedster afgestudeerde h.t.s.’er’. Hier iets uitgebreider genoemd omdat Jan Sijtsma bijna de laatste der Vijftigers is, tenminste als we Dicky van der Zee even niet meerekenen die in die jaren debuteerde in een partuur samen met zijn broer Sip van der Zee.

Op die PC van zestig jaar geleden kampte Veldkamp overigens tijdens de finale met een kuitblessure die zich al in de halve finale aankondigde. Johan Jansen nam toen de tweede opslag over. De Harlinger werd koning met Roel Hoekstra en Veldkamp aan zijn zijde.

Het begin van het kaatsleven van Veldkamp was veelbelovend toen hij in 1945 koning werd op de Freule die hij voor Leeuwarden won samen met Siebe Sevenster en Gjalt Hoving. De Bond won hij in 1952 met Jan Rodenhuis en Frans Helfrich en intern was dat niet onomstreden omdat Veldkamp geen eerste klasser was.

In sportief opzicht nam hij twee jaar later wraak toen hij met stadgenoot Sip van der Zee en Johannes Stavinga de PC wist te winnen. Wel ietwat verrassend want de grote favorieten waren natuurlijk Hotze Schuil, Frans Helfrich en Rinnie Kuiper die door de reuzendoders Siebe van Loon, Janus Paassen en Theun de Bruin werden uitgeschakeld. En zoals zo vaak, toen was hun kruit verschoten en dat betekende een finale zonder echte spanning, op 5-1 en 6-4 kon Paassen de kleine kaats niet passeren. De koningstitel van de PC van 1954 was een nek-aan-nekrace tussen ‘het kanon fan Poppenwier’ Stavinga en Veldkamp.

Temperament zat er wel in de Huizumer want het verhaal wil dat Veldkamp verantwoordelijk was voor die mysterieuze knock-out van Tinus Santema. Dat gebeurde in Kimswerd. Er stond een harde wind en Veldkamp nam de opslag over maar kon ook niet echt ‘in’. Dus een eindje overlopen en dat constateerde tegenstander Tinus Santema natuurlijk en die maakte het aanhangig bij de scheidsrechter. En plotseling, oh mysterie, lag Santema gestrekt op het veld, niemand had iets gezien en de scheidsrechter van dienst al helemaal niet.

Dat temperament kon niet verhinderen dat Veldkamp in 1962 stopte met kaatsen. Na 359 punten en 117 finales vond de Huizumer, die tevens nog speelde in de kleuren van voetbalvereniging LVV Friesland, het welletjes. Het merkwaardige was dat het ook een definitief afscheid was want Veldkamp was nooit meer te zien op de kaatsvelden. Die abrupte afsluiting laat zich een beetje vergelijken met de latere afkeer die Tamme Velstra ontwikkelde voor het kaatsen. Een gedeelde afkeer of misschien is onverschilligheid of desinteresse een beter woord.

Kaatsen als een sportief boek dat je na lezing in de kast kunt zetten om er nooit weer naar om te kijken. Voor Veldkamp volgde een lange tijd van leven zonder kaatsen en daar is nu een einde aan gekomen.

Veldkamp1952[14023]